محیط‌زیست در نگرش جامعه‌شناختی امیل دورکیم

چکیده طی سال‌های اخیر، محیط‌زیست و مسایل و مشکلات مرتبط با آن توجه علوم مختلف را به خود جلب نموده است. تعداد تحقیقات جامعه‌شناسی و روان‌شناسی در این زمینه نشان‌دهنده توجه محققان علوم انسانی به محیط‌زیست می‌باشد. بااین‌حال جامعه‌شناسی محیط‌زیست به‌عنوان شاخه‌ای از رشته‌ی جامعه‌شناسی، بسیار دیر، پا به عرصه نهاد. عده‌ای دلیل این امر را در اندیشه‌های پیش‌روان علوم‌اجتماعی جست‌وجو  نموده‌اند و بر همین اساس انگشت اتهام را به سمت آن‌ها نشانه رفته‌اند. یکی از این عالمان اجتماعی که مسئول عدم‌توجه جامعه‌شناسی به محیط‌زیست شناخته‌شده، دورکیم، جامعه‌شناس فرانسوی می‌باشد. در این مطالعه تلاش شده است ضمن بررسی مسأله محیط‌زیست در اندیشه‌های دورکیم، به این سؤال پاسخ داده شود که اندیشه‌های وی چه نقشی در ورود دیرهنگام محیط‌زیست به جامعه‌شناسی داشته است. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که تعریف مفهوم واقعیات اجتماعی در تفکر دورکیمی و دیدگاه ضد تقلیل‌گرای او، از مهم‌ترین عوامل نادیده گرفته شدن تأثیرات متغیرهای محیطی بر جامعه بوده است. هم‌چنین بر اساس نتایج این مطالعه، بااین‌که دیدگاه دورکیم، تأثیرات نسبتاً گسترده‌ای بر جریان اصلی جامعه‌شناسی داشته است، از جامعیتی که منتقدین او ادعا کرده‌اند، برخوردار نبوده و مرزبندی دورکیم با متغیرهای محیطی، پس از او در موارد بسیاری از بین رفته است.